Britania e Madhe përsëriti thirrjet të premten që Rusia të përjashtohet nga rrjeti i pagesave Swift, i cili është thelbësor për transaksionin e parave në mbarë botën.
Përjashtimi i Rusisë nga sistemi – i cili përdoret nga mijëra banka – do të godiste rrjetin bankar të vendit dhe aksesin në fonde.
Por shumë qeveri kanë frikë se kjo do të dëmtonte ekonomitë dhe kompanitë e tyre, sepse blerja e naftës dhe gazit nga Rusia, për shembull, do të ndërpritet.
Gjermania është një nga vendet që ka qenë kundër përjashtimit të Rusisë nga Swift dhe Ministri i Financave i Francës Bruno Le Maire ka thënë të premten se opsioni do të përdoret vetëm si mjeti i fundit.
Në Uashington ka pasur thirrje për të larguar Moskën nga rrjeti, por presidenti Joe Biden u tha gazetarëve: “Është gjithmonë një opsion, por tani ky nuk është pozicioni që pjesa tjetër e Evropës dëshiron të marrë”.
Çfarë është Swift?
Swift është arteria financiare globale që lejon transferimin e sigurt dhe të shpejtë të parave përtej kufijve. Swift qëndron për Shoqërinë për Telekomunikacionin Financiar Ndërbankar në mbarë botën.
E krijuar në vitin 1973 dhe me bazë në Belgjikë, Swift lidh 11 mijë banka dhe institucione në më shumë se 200 vende.
Por Swift nuk është banka tradicionale. Është një lloj sistemi i mesazheve të çastit që informon përdoruesit kur janë dërguar dhe mbërritur pagesat.
Swift dërgon më shumë se 40 milionë mesazhe në ditë, ndërsa triliona dollarë ndryshojnë duart midis kompanive dhe qeverive.
Më shumë se 1% e këtyre mesazheve mendohet se përfshijnë pagesa ruse.
Kush zotëron dhe kontrollon Swift?
Swift u krijua nga bankat amerikane dhe evropiane, të cilat nuk donin që një institucion i vetëm të zhvillonte sistemin e tyre dhe të kishte një monopol.
Rrjeti tani është në pronësi të përbashkët nga më shumë se 2000 banka dhe institucione financiare.
Swift mbikëqyret nga Banka Kombëtare e Belgjikës, në partneritet me bankat kryesore qendrore në mbarë botën – duke përfshirë Rezervën Federale të SHBA-së dhe Bankën e Anglisë.
Swift ndihmon për të bërë të mundur tregtinë ndërkombëtare të sigurt për anëtarët e saj dhe nuk supozohet të mbajë anë në mosmarrëveshje.
Megjithatë, Irani u përjashtua nga Swift në vitin 2012, si pjesë e sanksioneve për programin e tij bërthamor. Swift humbi pothuajse gjysmën e të ardhurave të saj nga eksporti i naftës dhe 30% të tregtisë së jashtme.
Swift thotë se nuk ka ndikim mbi sanksionet dhe çdo vendim për t’i vendosur ato i takon qeverive.
Si do të ndikonte përjashtimi i Rusisë nga Swift?
Kompanitë ruse do të humbnin aksesin në transaksionet normale të sigurta dhe të menjëhershme të ofruara nga Swift. Pagesat për energjinë e saj të vlefshme dhe produktet bujqësore do të ndërpriteshin rëndë.
Bankat ka të ngjarë të kenë të bëjnë drejtpërdrejt me njëra-tjetrën, duke shtuar vonesa dhe kosto shtesë, dhe në fund duke ulur të ardhurat për qeverinë ruse.
Rusia ishte kërcënuar me një përjashtim nga Swift më parë – më 2014 kur aneksoi Krimenë. Rusia tha se masa do të ishte e barabartë me një shpallje lufte.
Aleatët perëndimorë nuk vazhduan, por kërcënimi e shtyu Rusinë të zhvillonte sistemin e saj, shumë të ri, të transferimit ndërkufitar.
Për t’u përgatitur për një sanksion të tillë, qeveria ruse krijoi një Sistem Kombëtar të Kartës së Pagesave, i njohur si Mir, për të përpunuar pagesat me kartë. Megjithatë, pak vende të huaja e përdorin atë aktualisht.
Pse Perëndimi është i ndarë për Swift?
Përjashtimi i Rusisë do të dëmtonte kompanitë që furnizojnë mallra dhe blejnë nga Rusia, veçanërisht Gjermania.
Rusia është furnizuesi kryesor i Bashkimit Evropian i naftës dhe gazit natyror dhe gjetja e furnizimeve alternative nuk do të jetë e lehtë. Me çmimet e energjisë tashmë në rritje, ndërprerja e mëtejshme është diçka që shumë qeveri duan të shmangin.
Kompanitë që u detyrohen Rusisë do të duhet të gjejnë mënyra alternative për t’u paguar. Rreziku i kaosit bankar ndërkombëtar është shumë i madh, thonë disa njerëz.
Alexei Kudrin, ish-ministri rus i financave, sugjeroi se shkëputja nga Swift mund të tkurrte ekonominë e Rusisë me 5%.
Por ka dyshime për ndikimin afatgjatë në ekonominë e Rusisë. Bankat ruse mund t’i drejtojnë pagesat nëpërmjet vendeve që nuk kanë vendosur sanksione, si Kina, e cila ka sistemin e saj të pagesave.
Ka disa presione nga ligjvënësit amerikanë për përjashtim, por presidenti Joe Biden thotë se preferenca e tij është për sanksione të tjera, kryesisht për shkak të goditjes ndaj ekonomive dhe vendeve të tjera.
Dhe një vendim për të ndaluar aksesin e Rusisë do të kishte ende nevojë për mbështetjen e qeverive evropiane, shumë prej të cilave ngurrojnë për shkak të mundësisë për të dëmtuar ekonomitë e tyre.
