Situata në verit tash e një kohë është e tensionuar, nga provokimet serbe të cilët edhe barrikaduan disa nga pikat kufitare të vendit.
Këtë ngjarje e ka shtjelluar njohësi i çështjeve ndërkombëtare, Amir Shabani.
Sipas tij tensionet e shkaktuara në veri të Kosovës po e zhvatin çdo proces drejt një zgjidhjeje diplomatike.
“Tensionet aktuale që kanë kapluar veriun e Kosovës tani e ca ditë po vështirësojnë çdo gjendje normale për qytetarët si dhe po zhvatin çdo proces të mundshëm drejt një zgjidhjeje të duhur diplomatike. Padyshim që në këtë pikë çështja është e lidhur ngushtë me balancat rajonale ndërmjet Kosovës dhe Serbisë. Ajo që e bën çështjen të komplikuar këtu është se Kosova shpalli pavarësinë e saj nga Serbia në vitin 2008. Megjithatë, kjo pavarësi nuk njihet nga Beogradi zyrtar. Serbia nuk është indiferente ndaj bashkatdhetarëve të saj që jetojnë si në Bosnjë e Hercegovinë ashtu edhe në Kosovë. Kjo situatë lidhet ngushtë me idealin e “Serbisë së Madhe” dhe idetë pansllaviste. Prandaj, përshkallëzimi i tensionit etnik në veri të Kosovës automatikisht e kthen atë që po ndodh në krizë në linjën Prishtinë-Beograd”.
Theksoi se interesimi i Serbisë me serbët që jetojnë në Kosovë ngjason me ngjarjet në Bosnjë dhe Hercegovinë.
“Për më tepër, interesimi i Serbisë me serbët në Kosovë nga njëra anë, e përngjason me ngjarjet në Bosnjë dhe Hercegovinë. Nga ana tjetër, ajo kryesisht shqetëson administratën e Tiranës dhe jo vetëm, sepse shumica e popullsisë së Kosovës janë shqiptare. Kjo do të thotë se nëse konflikti shpërthen në Kosovë, kaosi rajonal mund të bëhet i pashmangshëm. Prandaj, dinamikat rajonale janë mjaft të brishta. Ballkani, i cili pret linja të brishta të thyerjes në aspektin gjeopolitik, tërheq vëmendjen si një zonë ku zhvillohet lufta globale për pushtet. Në fakt, nuk është e mundur të vlerësohet kriza ndërmjet Prishtinës dhe Beogradit pavarësisht nga lufta Rusi-Ukrainë dhe rrjedhimisht lufta për pushtet midis Rusisë dhe Perëndimit”.
Gjithashtu Shabani u shpreh se ndikim mbi Serbinë ka Rusia.
“Aktualisht, Rusia ka një ndikim të caktuar mbi Serbinë, me ndikimin e pansllavizmit. Në këtë kuptim, administrata e Moskës, e cila nuk mundi të arrinte rezultatet e dëshiruara në Ukrainë, mund të përpiqet t’u dërgojë një mesazh shteteve evropiane nëpërmjet shfaqjes së zonave të reja të krizës në afërsi të saj dhe të drejtojë vëmendjen e BE-së në pozita të ndryshme gjeografike nga ajo e Ukrainës. Në anën tjetër, Kosova e cila është pozicionuar si një aktor i afërt me Shtetet e Bashkuara të Amerikës që nga pavarësia e saj, , vazhdimisht deklarohet se është vend demokratik dhe properëndimor. Në këtë kuptim, mund të thuhet se Kosova i kushton rëndësi SHBA-së në veçanti dhe NATO-s në përgjithësi dhe përpiqet të sigurojë paqen, stabilitetin dhe sigurinë e saj kombëtare përmes forcës paqeruajtëse ndërkombëtare e udhëhequr nga NATO në Kosovë, KFOR-it. Serbia është afër Rusisë në luftën globale për pushtet, por në thelb kujdeset për interesat e saj kombëtare dhe përpiqet të zbatojë një politikë të jashtme të gjithanshme. Në fakt, nga njëra anë, Beogradi mbajti një distancë ndaj sanksioneve që synonin Moskën. Nga ana tjetër, BE-ja ruan synimin e saj për anëtarësim dhe i kushton rëndësi për sa i përket projeksionit të saj në të ardhmen. Shkurtimisht, në Ballkan, një zonë ku zhvillohet lufta globale për pushtet, çdo vend përpiqet të arrijë përfitime maksimale në përputhje me interesat e veta kombëtare dhe kërkon mënyra për të përdorur efektivisht ekuilibrat në rajon. Në këtë pikë, si pozicionimi i Kosovës për vlerat perëndimore ashtu edhe synimi i anëtarësimit të Serbisë në BE, e pozicionojnë Brukselin si ndërmjetës. Në fakt, roli i BE-së ka dalë në pah në proceset e negociatave të zhvilluara që nga vera e vitit 2022. Në fakt, me gjithë tensionet, mund të parashikohet se do të ketë një kërkim për pajtim me ndërmjetësimin e BE-së. Megjithatë, dihet se Derek Chollet, Këshilltari për Ballkanin Perëndimor në Departamentin e Shtetit të SHBA-së, e filloi vizitën e tij rajonale më 12 dhjetor 2022. Kjo tregon se SHBA-ja sërish mund të pozicionohet si aktor paqebërës në Ballkan, ashtu siç ka qenë në të kaluarën. Për shkak se presidenti serb Aleksandër Vuçiq donte që bashkësia ndërkombëtare të ndërmerrte veprime për paqen, ministri serb i Mbrojtjes, Millosh Vuçeviç tërhoqi vëmendjen për rëndësinë e dialogut”.
Shabani tha se nga kjo situatë e krijuar nuk pritet një luftë serioze.
“Përfundimisht, tensioni ndërmjet Kosovës dhe Serbisë në Ballkan, i cili është një gjeografi jashtëzakonisht e brishtë për shkak të ndarjeve etnike, është përshkallëzuar edhe një herë në rastin e serbëve të Kosovës. Megjithatë, mund të thuhet se konflikti i nxehtë nuk është opsioni prioritar i asnjërës palë dhe ka një qasje të matur që preferon dialogun. Edhe pse nuk pritet një luftë serioze në një periudhë afatshkurtër në Ballkan, i cili është hedhur në një terren edhe më të ndjeshëm me luftën Rusi-Ukrainë, nuk duket e lehtë të arrihet një paqe e qëndrueshme në terma afatmesëm dhe afatgjatë. Arsyeja kryesore për këtë është se palët nuk mund të zhvillojnë një gjuhë të arsyeshme dialogu për të kuptuar shqetësimet e njëra-tjetrës”.
