Presidenti i Ukrainës kishte shpresuar të largohej nga Shtëpia e Bardhë të premten pas bisedimeve pozitive me Donald Trump, të mbyllura me nënshkrimin e një marrëveshjeje mineralesh duke i dhënë ShBA-së një aksion real në të ardhmen e vendit të tij, nëse jo një garanci të plotë sigurie.
Në vend të kësaj, Volodymyr Zelensky u përball me një gjë të jashtëzakonshme para mediave botërore, pasi presidenti Trump dhe zëvendëspresidenti i tij JD Vance kërkuan që ai të tregojë më shumë mirënjohje për vitet e mbështetjes së ShBA-së.
Presidenti ukrainas u tërhoq nga sugjerimet e partnerëve të tij më të fuqishëm se ai duhet të punojë më shumë për të rënë dakord për një armëpushim me Vladimir Putinin. Ata u përgjigjën se ai po tregohej “mosrespektues”.
Zelenskyt iu tha përfundimisht të largohej nga Shtëpia e Bardhë herët përpara se ai dhe Trump të mund të dilnin në skenë për një konferencë shtypi të planifikuar.
Dhe marrëveshja e mineraleve, e cila ishte lënë pas dhe e lavdëruar nga të dyja palët këtë javë, mbeti e panënshkruar. “Kthehuni kur të jeni gati për paqe”, shkroi Trump në rrjetet sociale pak para se makina e Zelensky të tërhiqej.
Kishte disa pika kryesore në takim. Këtu janë katër nga më të zjarrtët – politika dhe ndjenjat që fshihen pas tyre.
Shpërthejnë temperamentet mes Zelenskyt dhe Vance
Ndërsa në fillim pati gjysmë ore bisedime të përzemërta dhe formalitete, tensionet filluan të vlonin në Zyrën Ovale kur Vance tha se “rruga drejt paqes dhe rruga drejt prosperitetit është ndoshta përfshirja në diplomaci”.
“Kjo është ajo që Presidenti Trump po bën,” tha ai.
Zelensky ndërhyri, duke iu referuar agresionit të Rusisë në vitet para pushtimit të saj në shkallë të plotë tre vjet më parë, duke përfshirë një armëpushim të dështuar në 2019. “Askush nuk e ndaloi atë,” tha ai për presidentin rus Vladimir Putin.
“Për çfarë lloj diplomacie, JD, po flisni? Çfarë do të thotë?”, tha ai.
Shkëmbimi më pas u bë dukshëm i tensionuar, me Vance që u përgjigj: “Ai që do t’i japë fund shkatërrimit të vendit tuaj”.
Zëvendëspresidenti më pas akuzoi Zelenskyn për mosrespektim dhe “ndërprerje” të situatës para mediave amerikane.
Ishte mbrojtja e Vance ndaj qasjes së Trump për t’i dhënë fund luftës – duke hapur komunikimet me Putinin dhe duke nxitur për një armëpushim të shpejtë – që së pari përshkallëzoi tensionet me udhëheqësin ukrainas.
“Mos na thuaj se çfarë do të ndjejmë”
Pasi Vance sfidoi presidentin ukrainas për problemet që ka pasur me ushtrinë dhe rekrutim, Zelensky u përgjigj: “Gjatë luftës, të gjithë kanë probleme, madje edhe ju. Por ju keni një oqean të bukur dhe nuk e ndjeni [atë] tani, por do ta ndjeni atë në të ardhmen.”
Ky koment e bëri Trumpin të reagonte dhe të bëhej pjesë e përplasjes.
Këtu ishte lideri ukrainas duke sugjeruar se Trump nuk kishte arritur të kuptonte rrezikun moral të përballjes me agresorin e luftës.
Mesazhi i Zelenskyt është në thelb të asaj që kritikët thonë se është llogaritja e gabuar themelore e Trump në trajtimin e Rusisë. Se duke i dhënë fund izolimit të Moskës dhe duke kërkuar një armëpushim të shpejtë ai rrezikon të inkurajojë Putinin, të dobësojë Evropën dhe ta lë Ukrainën të hapur për t’u gllabëruar.
Trump tenton ta karakterizojë luftën si një lloj konflikti binar midis dy palëve, të cilat duhet të marrin pjesën e tyre të barrës ose fajit për luftimet dhe shkaqet e tyre.
Por Zelensky po përpiqej të paralajmëronte për pasojat katastrofike të këtij mendimi. Ky ishte lideri ukrainas që i tha drejtpërdrejt Trumpit në Zyrën Ovale: Paqësoni Rusinë dhe lufta do të vijë tek ju.
Kjo shkaktoi reagimin më të madh të Trump. “Mos na tregoni se çfarë do të ndjejmë. Ju nuk jeni në gjendje ta diktoni këtë,” tha ai, ndërsa zëri i tij po bëhej më i fortë.
“Ti nuk i ke letrat tani”, i tha ai. “Ju jeni duke luajtur bixhoz me miliona jetë”.
Ky shkëmbim mund të fitojë lavdërimet e Zelensky në mesin e atyre që donin ta shihnin atë për t’i bërë ballë Trump, por ky moment mund të vendosë edhe një epokë lufte dhe paqeje në Evropë.
Ju nuk keni qenë vetëm: Trump përgjigjet
Në një moment më vonë gjatë bisedës, Zelensky tha: “Që nga fillimi i luftës, ne kemi qenë vetëm dhe jemi mirënjohës”.
Kjo e zemëroi Trumpin, “Ju nuk keni qenë vetëm,” tha ai. “Ju nuk keni qenë vetëm. Ne ju dhamë – nëpërmjet këtij presidenti budalla – 350 miliardë dollarë,” tha Trump, duke iu referuar Bidenit.
Vance më pas pyeti nëse Zelensky kishte falënderuar SHBA-në gjatë takimit dhe e akuzoi atë për fushatë “për opozitën” – Demokratët – gjatë zgjedhjeve në SHBA vitin e kaluar.
Komenti ishte një referencë për një vizitë që Zelensky bëri në një fabrikë municionesh në Scranton, Pensilvani – vendlindja e Joe Biden – vetëm disa javë përpara se amerikanët të shkonin në qendrat e votimit në zgjedhjet e nëntorit.
Republikanët ishin të indinjuar nga vizita, duke akuzuar Zelenskyn se e ktheu turneun në një ngjarje fushate në emër të Kamala Harris.
Këtu ishte e gjithë ndarja e hidhur e politikës së brendshme të polarizuar të Amerikës që derdhej në dhomë në një moment kritik për të ardhmen e sigurisë globale.
“Ju lutem, mendoni se nëse do të flisni shumë me zë të lartë për luftën”, filloi të thoshte Zelensky, vetëm që Trump ta ndërpresë atë.
“Ai nuk po flet me zë të lartë”, u përgjigj Trump, dukshëm i irrituar. “Vendi juaj është në telashe të mëdha”.
“Ju nuk po fitoni, nuk po e fitoni këtë”, tha Trump. “Ju keni një shans shumë të mirë për të dalë në rregull për shkak të nesh”.
Zelensky tërhiqet – me çfarë kostoje?
“Do të jetë një gjë shumë e vështirë të bësh një biznes të tillë”, tha Trump. “Do të jetë një marrëveshje e vështirë për t’u bërë sepse qëndrimet duhet të ndryshojnë.”
Presidenti dhe nënkryetari e qortuan Zelenskyn, duke u shfaqur më i zemëruar nga ajo që ata e perceptuan si “qëndrim” të tij.
“Vetëm thuaj faleminderit,” kërkoi Vance në një moment.
Përgjigjet e Zelensky – të cilat në fakt do të kontrollonin dy njerëzit shumë më të fuqishëm dhe do të argumentonin këndin e tij – dukeshin të nxitura nga natyra ekzistenciale e këtij momenti.
Ai ka shpenzuar tre vjet duke mbrojtur vendin e tij nga pushtimi, duke u përpjekur gjithashtu të mbajë së bashku një shoqëri dhe lidershipin e saj politik që Putini është përpjekur ta përçajë.
Por jashtë pamjes së kamerës kryesore ishte një tjetër pamje në dhomë. Ambasadorja e Zelensky në Uashington, Oksana Markarova, e cila u pa me kokën në duar ndërsa argumentet u përshkallëzuan.
Është një imazh që përmbledh pozicionin diplomatik për Zelensky dhe marrëdhëniet e tij me – të paktën deri tani – mbështetsin e tij më të madh në përpjekjen për të zmbrapsur Rusinë.
Qëndrimi ndaj Trumpit siç bëri të premten, në fund të fundit, mund të nënkuptojë humbje ndaj Putinit, shkruan BBC
