Propozimi franko-gjerman për zgjidhjen e problemit të Kosovës nuk u miratua në Beograd. Është ende një mundësi për një “kompromis” apo mbi të gjitha një ofertë që “Serbia ta njohë realitetin”?, shkruan DW në gjuhën serbe.
Propozimi është në thelb i papranueshëm, pretendon Beogradi. Problem i veçantë është fakti se askush në fakt nuk e di përmbajtjen e dokumentit eventual dhe publiku praktikisht deshifron se çfarë përmban ai përmes deklaratave të zyrtarëve serbë. Në bazë të këtyre deklaratave, pretendohet se oferta në fakt është formuluar pasi Serbia ka hequr dorë nga sovraniteti i saj në Kosovë në këmbim të një procesi gjoja më të shpejtë të integrimit evropian dhe ndihmës së caktuar ekonomike. Kjo praktikisht parasheh, siç e interpretoi presidenti serb, Aleksandar Vuçiq, anëtarësimin e Kosovës në Kombet e Bashkuara pa kundërshtime nga Serbia, që sipas tij është e papranueshme sepse bie ndesh me Kushtetutën e Serbisë.
Edhe ministri i Punëve të Jashtme të Serbisë, Ivica Daçiq, ka theksuar se plani gjermano-francez nënkupton “qëndrimin se pavarësia e Kosovës tashmë është punë e kryer”, por që Serbia nuk mund ta pranojë këtë.
Marrëveshja për të paqenën?
“Problem i madh për Beogradin është se si të vendosë për diçka që është rënë dakord të mos ekzistojë”, thekson për DW Dushan Janjiq nga Forumi për Marrëdhënie Etnike. “Nuk është zgjidhje e mirë të flasësh për diçka që askush nuk pretendon se e ka lexuar deri në fund”, thotë Janjiq dhe shton:
“Nëse shikojmë vetë frymën e asaj oferte, mendoj se është oferta më e mirë që mund të merret”. Por edhe kjo më shqetëson, sepse Beogradi deri më tani ka treguar se është në gjendje të refuzojë oferta të tilla. Dhe oferta më e mirë në këtë është fryma e dy Gjermanive dhe ajo që mund të përshkruhet si arritja e zgjidhjes më të mirë në lidhje me atë që biem dakord. Kjo është një mundësi që Serbia ta njohë realitetin, të cilin e ka pranuar disa herë deri më tani duke marrë pjesë në dialog dhe duke nënshkruar marrëveshje të ndryshme me shqiptarët e Kosovës”, thekson Janjiq.
Shkelje e Kushtetutës së Serbisë
Kryesorja në këtë rast është Kushtetuta e Serbisë, tha për DW analisti politik Dragomir Angjelkoviq dhe theksoi se “jo vetëm që Kosova është pjesë e Serbisë sipas Kushtetutës, por edhe zyrtarët shtetërorë janë të detyruar të mbrojnë integritetin territorial të Serbisë edhe në skenën ndërkombëtare”. Çdo marrëveshje që do të nënkuptonte hyrjen e Kosovës në organizatat ndërkombëtare, veçanërisht në organizatat ombrellë siç është OKB-ja, do të përfaqësonte shkeljen më të rëndë të Kushtetutës”.
Dushan Janjiq lëvizjet e palës serbe për t’u tërhequr nga institucionet e Kosovës i sheh si “ikje të Aleksandar Vuçiqit nga disfata e një politike ndaj Kosovës”.
“Tani është kthyer në një qëndrim: nuk do të bëjmë kurrë asgjë. E njëjta gjë vlen edhe për Ivica Daçiqin. Të gjithë ata tani po i mbrojnë fotografitë e tyre të vogla në një dështim të madh të quajtur politika e Serbisë ndaj Kosovës, nga Millosheviqi te Vuçiqi. Ajo politikë tani ka marrë fund”, beson bashkëbiseduesi i DW.
Kryesorja në këtë rast është Kushtetuta e Serbisë, tha për DW analisti politik Dragomir Angjelkoviq dhe theksoi se “jo vetëm që Kosova është pjesë e Serbisë sipas Kushtetutës, por edhe zyrtarët shtetërorë janë të detyruar të mbrojnë integritetin territorial të Serbisë edhe në skenën ndërkombëtare”. Çdo marrëveshje që do të nënkuptonte hyrjen e Kosovës në organizatat ndërkombëtare, veçanërisht në organizatat ombrellë siç është OKB-ja, do të përfaqësonte shkeljen më të rëndë të Kushtetutës”.
Dushan Janjiq lëvizjet e palës serbe për t’u tërhequr nga institucionet e Kosovës i sheh si “ikje të Aleksandar Vuçiqit nga disfata e një politike ndaj Kosovës”.
“Tani është kthyer në një qëndrim: nuk do të bëjmë kurrë asgjë. E njëjta gjë vlen edhe për Ivica Daçiqin. Të gjithë ata tani po i mbrojnë fotografitë e tyre të vogla në një dështim të madh të quajtur politika e Serbisë ndaj Kosovës, nga Millosheviqi te Vuçiqi. Ajo politikë tani ka marrë fund”, beson bashkëbiseduesi i DW.
Pavarësia nuk është një kompromis
Angazhimi i Serbisë për një zgjidhje kompromisi ka qenë prej kohësh një lloj qëndrimi zyrtar i autoriteteve serbe për Kosovën, por është gjithashtu e vështirë të përcaktohet se cili do të ishte një kompromis i pranueshëm për palën serbe. Dragomir Angjelkoviq gjithashtu mendon se “është e vështirë të thuhet se cili do të ishte kompromisi”.
“Kompromisi mund të ishte marrëveshja e Brukselit, e cila ishte në linjën e zgjidhjes së çështjeve teknike dhe që të dyja palët të vazhdonin të jetonin në realitetin e tyre”. Por tani po shkojmë drejt zgjidhjeve të statusit dhe pranimit të faktit që Kosova është shtet. Ky nuk është në të vërtetë një kompromis dhe askush nuk mund ta pranojë këtë. Nëse njëra palë pretendon se është e pavarur, e tjetra se është krahinë serbe, atëherë kompromisi është diçka në mes dhe mospranimi i asnjërit nga të dyja ekstremet”, vlerëson Angjelkoviq.
Të metën e madhe të këtij propozimi Dushan Janjiq e sheh faktin se ai nuk merret fare me sektorin e sigurisë. “Si do të bashkëpunojnë, për shembull, autoritetet e Kosovës dhe Serbisë, kur ta njohin njëri-tjetrin, në sektorin e sigurisë? Kjo është e nevojshme për procesin e normalizimit, sepse pa siguri njerëzore dhe asnjë siguri tjetër, thjesht nuk ka një gjë të tillë. “Nuk mund t’i lihet gjithçka NATO-s dhe KFOR-it, tani ekziston rreziku që nga paqja e paqëndrueshme të kalohet në luftë”, thekson Dushan Janjiq.
Propozimi – pjesë e dialogut?
Bashkimi Evropian po dërgon një mesazh se ky plan gjermano-francez do të bëhet pjesë e dialogut mes Beogradit dhe Prishtinës, por Dragomir Angjelkoviq nuk beson se kjo do të ndodhë.
“Kjo nuk më duket realiste, për arsyen e thjeshtë se pesë vende të Bashkimit Evropian ende nuk e njohin Kosovën. Mendoj se para së gjithash është një çështje që BE-ja duhet ta qartësojë brenda radhëve të saj dhe në këtë formë mendoj se nuk është e pranueshme për BE-në. Kam përshtypjen se Gjermania dhe Franca po i bëjnë presion Serbisë që ta pranojë dhe më pas në bazë të faktit se Serbia u pajtua me të, vendet e BE-së që nuk e njohën pavarësinë e Kosovës. Nëse do të kishte mundësi për ta shtyrë si pjesë e politikës zyrtare evropiane, do të ishte bërë shumë kohë më parë”, përfundon bashkëbiseduesi ynë./DW/
