Ekspertët që merren me edukimin dhe edukimin e fëmijëve të lindur gjatë pandemisë COVID-19 shënojnë rezultate më të këqija në testet e zhvillimit të tyre kognitiv sesa fëmijët e lindur para pandemisë.
Ndër arsyet kryesore për këtë janë stimulimi i kufizuar në shtëpi dhe ndërveprimi më i vogël i fëmijëve me botën e jashtme.
Prandaj prindërit, edukatorët, mësuesit, pedagogët dhe logopedët duhet të bashkojnë forcat për të riparuar dëmet e shkaktuara nga pandemia në zhvillimin kognitiv të fëmijëve.
Pandemia ka lënë pas ndryshime në jetën e përditshme të shumë familjeve – disa prindër punojnë nga shtëpia dhe fëmijët gjithnjë e më shumë kanë pajisje dixhitale në duart e tyre.
“Në vitet e para të jetës së fëmijëve hidhen bazat e zhvillimit të tyre njohës, si ato për ndërtimin e një shtëpie. Për zhvillimin e tyre optimal, stimulimi dhe ndërveprimi janë thelbësore. Nëse prindi vëren një devijim të fëmijës nga zhvillimi i rregullt kognitiv, ndërhyrja e shpejtë është e rëndësishme. Është më e lehtë të eliminohen problemet në fazat e hershme të zhvillimit të fëmijës”, thekson ekspertja e neuroedukimit doktoreshë Branka Novosel.
Ai shpjegon sesi zhvillimi kognitiv i fëmijëve ndikohet negativisht nga ekspozimi i tepërt i tyre ndaj mediave dixhitale, veçanërisht përthithja pasive e përmbajtjes si shikimi i videove dhe përdorimi i rrjeteve sociale.
Kjo ndikon në zvogëlimin e hapësirës së vëmendjes së fëmijëve, vështirësinë e fokusimit dhe arritjet më të ulëta akademike.
Gjithnjë e më shumë prindër kërkojnë ndihmë nga një logopedist.
“Për shkak të zhvillimit të teknologjisë kemi një rritje të numrit të fëmijëve me vështirësi gjuhësore dhe në të folur. Ka gjithnjë e më shumë fëmijë joverbalë. Disa fëmijë nuk flasin derisa të jenë tre apo edhe katër vjeç. Gjithnjë e më shumë prindër që kërkojnë ndihmë nga logopedi dhe nuk janë të vetëdijshëm se vetë kanë dështuar në rritjen dhe kujdesin ndaj tyre”, thotë mësuesja speciale dhe logopedeja Sonja Maletiç.
Ajo thekson se tre vitet e para janë vendimtare për zhvillimin e trurit.
“Nëse një fëmijë i asaj moshe tashmë është i ekspozuar ndaj pajisjeve dixhitale, ai përpiqet të ndërveprojë me ekranin, por dështon. Prandaj mbyllet në botën e tij me ekran dhe nuk përjeton fëmijë e njerëz të tjerë nga mjedisi i tij. Ekspozimi i tepërt ndaj ekraneve ndikon në zhvillimin e sistemit nervor. sistemi, i cili mund të rezultojë në çrregullime të ndryshme, si në sjellje, humor, komunikim dhe zhvillim gjuhësor-të folur dhe më vonë në të nxënë”, shtoi Maletiç.
Ajo beson se shoqërimi me bashkëmoshatarët në kopsht dhe aktivitetet e përditshme në një mjedis familjar, si lojërat, kalimi i kohës në natyrë dhe ekskursionet, janë të rëndësishme për zhvillimin normal të një fëmije të moshës parashkollore.
Domethënë, kjo u mundëson fëmijëve të njohin botën përreth tyre duke përdorur të gjithë stimujt shqisorë.
Ekspertët pajtohen se duhet investuar më shumë në edukimin e hershëm të fëmijëve, pra në fëmijëri dhe në klasat e ulëta të arsimit fillor.
Më pas, thekson doktor Novosel, truri i fëmijës është më i gatshëm për të mësuar, gjë që dëshmohet edhe nga fakti se në atë kohë bëhet sinaptogjeneza mbresëlënëse, pra zhvillimi i trurit.
Ajo që krijohet më pas për fëmijën është baza intelektuale mbi të cilën ai do të ndërtojë gjithë jetën e tij akademike dhe të biznesit.
