Ushqimet ultra të përpunuara (UPF) duhet të shiten me paralajmërime për rrezikun në shëndet, njëjtë siç bëhet me duhanin, pasi po zëvendësojnë dietat e shëndetshme në të gjithë botën, pavarësisht provave në rritje të rreziqeve që ato paraqesin, ka thënë shkencëtari i ushqimit që shpiku i pari termin për paralajmërimin nga rreziqet prej duhanil, transmeton Gazeta Enigma.
Profesori Carlos Monteiro, i Universitetit të Sao Paulos, do të theksojë rrezikun në rritje të UPF-ve të pranishëm për fëmijët dhe të rriturit në Kongresin Ndërkombëtar për Obezitetin këtë javë.
“UPF-të po rrisin pjesën e tyre dhe dominojnë dietat globale, pavarësisht rrezikut që ato përfaqësojnë për shëndetin në drejtim të rritjes së rrezikut të sëmundjeve të shumta kronike”, tha Monteiro për Guardian përpara konferencës në Sao Paulo.
“UPF-të po zhvendosin ushqimet më të shëndetshme, më pak të përpunuara në të gjithë botën, dhe gjithashtu shkaktojnë një përkeqësim të cilësisë së dietës për shkak të disa atributeve të tyre të dëmshme. Së bashku, këto ushqime po nxisin pandeminë e obezitetit dhe sëmundjeve të tjera kronike të lidhura me dietën, siç është diabeti”, tha ai.
Paralajmërimi i ashpër vjen mes rritjes së shpejtë të konsumit global të UPF-ve si drithërat, shufrat e proteinave, pijet me gaz, ushqimet e gatshme dhe ushqimet e shpejta.
Në Mbretërinë e Bashkuar dhe SHBA, më shumë se gjysma e dietës mesatare tani përbëhet nga ushqime ultra të përpunuara. Për disa, veçanërisht njerëzit që janë më të rinj, më të varfër ose nga zona të pafavorizuara, një dietë që përfshin deri në 80% UPF është tipike.
Në shkurt, rishikimi më i madh në botë i këtij lloji zbuloi se UPF-të ishin të lidhura drejtpërdrejt me 32 efekte të dëmshme për shëndetin, duke përfshirë një rrezik më të lartë të sëmundjeve të zemrës, kancerit, diabetit të tipit 2, shëndetit të pafavorshëm mendor dhe vdekjes së hershme.
Monteiro dhe kolegët e tij përdorën për herë të parë frazën UPF 15 vjet më parë kur hartuan sistemin e klasifikimit të ushqimeve “Nova”. Kjo vlerëson jo vetëm përmbajtjen ushqyese, por edhe proceset që i nënshtrohet ushqimit përpara se të konsumohet.
Sistemi i vendos ushqimet dhe pijet në katër grupe: ushqime të përpunuara minimalisht, përbërës të përpunuar të kuzhinës, ushqime të përpunuara dhe ushqime ultra të përpunuara.
Monteiro i tha Guardian se tani ishte aq i shqetësuar për ndikimin që UPF kishte në shëndetin e njeriut, saqë studimet dhe rishikimet nuk ishin më të mjaftueshme për të paralajmëruar publikun për rreziqet shëndetësore.
“Fushata të shëndetit publik nevojiten si ato kundër duhanit për të frenuar rreziqet e UPF-ve”, tha ai.
“Fushata të tilla do të përfshinin rreziqet shëndetësore të konsumit të UPF-ve. Reklamat për UPF-të gjithashtu duhet të ndalohen ose kufizohen shumë dhe duhet të futen paralajmërime përpara paketës të ngjashme me ato që përdoren për paketat e cigareve”.
Ai do t’u thotë delegatëve: “Shitjet e UPF-ve në shkolla dhe objekte shëndetësore duhet të ndalohen dhe duhet të ketë taksa të rënda të UPF-ve, me të ardhurat e krijuara të përdoren për të subvencionuar ushqimet e freskëta”.
Ai gjithashtu do të bëjë paralele mes UPF dhe kompanive të duhanit.
“Si duhani ashtu edhe UPF-të shkaktojnë sëmundje të shumta serioze dhe vdekshmëri të parakohshme; të dyja prodhohen nga korporata transnacionale që investojnë fitimet e mëdha që marrin me produktet e tyre tërheqëse/varësuese në strategjitë agresive të marketingut dhe në lobim kundër rregulloreve; dhe të dyja janë patogjene (të rrezikshme) nga dizajni, kështu që riformulimi nuk është zgjidhje”. /Gazeta Enigma
