Ambasadori zviceran në Ukrainë, Claude Wild ndodhej në kryeqytetin ukrainas, Kiev.
Atje ku sirenat e alarmit vazhdojnë të bien. Që nga fillimi i marsit i vitit të kaluar, ai dhe rreth 40 punonjësit e tij kanë sfiduar të gjithë rezistencën, kanë vizituar vazhdimisht zonat e prekura e janë takuar me Presidentin ukrainas, Volodymyr Zelensky.
Në fund të muajit ai do të transferohet në Strasburg pas katër vitesh në Kiev dhe do të startojë si përfaqësues i Zvicrës në Këshillin e Evropës.
Zotëri Wild, çfarë ju bëri ky vit lufte personalisht?
Claude Wild: Gjithë ky brutalitet dhe absurditet të formëson. Të njohurit e partnerëve, punonjësve apo miqve vdesin pothuajse çdo ditë. Kjo është shumë e ndryshme nga shikimi i luftës nga një distancë e sigurt si një breshëri numrash dhe statistikash. Për fat të mirë jam aq i lodhur në mbrëmje saqë ende mund të fle mirë.
Cilin moment ju kujtohet më shumë?
Era e kufomave në dekompozim në qytetin lindor të Ukrainës, Izyum: Nuk do ta harroj kurrë. Unë isha atje si ambasador kur u hapën varrezat masive në qytetin e çliruar.
Një ekip nga njësia speciale e ushtrisë zvicerane AAD 10 është dërguar me ju që nga maji. Si e mbroni ambasadën?
Nuk mund t’ju them asnjë detaj. Por: Njerëzit nga AAD 10 janë profesionistë absolut. Ata gjithmonë kishin një zgjidhje të shpejtë për çdo problem.
Presidenti Zelensky i bën thirrje botës për “më shumë shpejtësi dhe vendosmëri”. Do ta dëshironit edhe ju nga Zvicra?
Zvicra veproi shpejt dhe me vendosmëri. Në luftë nuk është vetëm fronti ushtarak, por edhe ai ekonomik dhe humanitar. Zvicra është shumë aktive në këtë front të dytë dhe të tretë.
Si saktësisht?
Ndërsa vendet e tjera kryesisht dhurojnë para për organizatat e mëdha të ndihmës, ekipet tona shkojnë afër zonës së kontestuar për të riparuar tubat e ujit. Një shembull tjetër: Zvicra po investon 14 milionë CHF në kapëse speciale hekurudhore që Ukraina i duhen për të riparuar pjesët e dëmtuara të binarëve.
Ukraina dëshiron që Zvicra të konfiskojë të gjitha fondet ruse dhe t’i vërë në dispozicion për rindërtimin e pasluftës. Nje ide e mire?
Rindërtimi i Ukrainës do të kushtojë shuma të mëdha parash. Por nëse nuk bëhet asgjë, kostoja për Evropën dhe botën do të jetë shumë më e madhe. Nëse paratë për rindërtimin do të vijnë vetëm nga ne, taksapaguesit, ose nëse duhet të përdoren asetet ruse nga persona të sanksionuar ose financues të luftës, është sigurisht një pyetje legjitime. Megjithatë, shumica e vendeve nuk kanë bazë ligjore për shpronësim – përfshirë Zvicrën. Zvicra do të vazhdojë të marrë pjesë në diskutimet ndërkombëtare.
Zvicra nuk furnizon as helmeta dhe as armë dhe po i vë frenat furnizuesve të mundshëm të armëve si Gjermania: A mund ta përballojmë këtë respektim kokëfortë ndaj neutralitetit?
Zvicra zbaton ligjin e neutralitetit. Dhe kjo thotë se ne nuk i furnizojmë me armë një vendi në luftë. Nëse Zvicra duhet ta bëjë këtë situatë ligjore më fleksibël, është në kompetencën e parlamentit dhe qeverisë.
Në Ukrainë, ka pak simpati për neutralitetin tonë.
Ukraina është në mes të një lufte për mbijetesë dhe nuk ka kohë të thellohet në politikën tonë të neutralitetit në detaje. Por sigurisht që këtu do të ishte shumë e çmuar nëse edhe Zvicra do të furnizonte materiale luftarake.
Në fund të muajit ju do të largoheni nga posti i ambasadës pas katër vitesh në Kiev. A ka kuptim ndryshimi i stafit në krye të ambasadës në mes të luftës?
Personalisht e kam të vështirë të largohem. Nuk është e lehtë të lë ekipin tim këtu në mes të një lufte. Por rregullat janë të qarta dhe të bazuara: ambasadori largohet nga vendi pas katër vjetësh, në rastin tim për në Strasburg, ku do të veproj si ambasador i Zvicrës në Këshillin e Evropës.
Çfarë mësimesh keni marrë nga katër vitet tuaja në Kiev?
Lufta në Ukrainë tregon se sa shpejt një vend dhe njerëzit e tij mund të shkatërrohen për arsye krejtësisht absurde. Është jashtëzakonisht e rëndësishme që të mbrojmë vetën dhe gjithçka për të cilën kemi punuar dhe arritur në të gjitha nivelet. Jo vetëm në mbrojtje, por në mënyrë proaktive. Në qendër të kësaj janë njerëzit e lirë dhe me mendim të lirë. Pa to jemi të humbur.
Çfarë mund të mësojë Zvicra nga Ukraina?
Ukrainasit kombinojnë forcën, kokën dhe zemrën në një mënyrë unike. Kjo u tregua qartë në luftën e vendit për mbijetesë. Do të ishte mirë që ky kombinim të shprehej jo vetëm aty ku një vend duhet të mbrohet me armë, por edhe gjetkë dhe në kohë paqeje.
