Publiku gjerman u befasua disi kur të mërkurën në mëngjes, zëdhënësi i qeverisë federale, Steffen Hebestreit, njoftoi se kancelari gjerman Olaf Scholzdo të takohet me presidentin serb Aleksandar Vuçiq në fund të kësaj jave në Beograd.
Njoftimet e tilla afatshkurtra të udhëtimeve ndërkombëtare të kancelarit janë shumë të pazakonta, udhëtimet dhe aktivitetet koordinohen me javë përpara udhëtimit.
Arsyeja e vërtetë e vizitës së Scholzit
Në njoftim thuhet se Scholz do të diskutojë për “marrëdhëniet dypalëshe” me Aleksandar Vuçiqin, si dhe për çështje që lidhen me “politikën evropiane dhe ndërkombëtare”. Pra, informacionet janë shumë të përgjithshme. Asnjë fjalë për ftohjen e fundit të marrëdhënieve mes Berlinit dhe Beogradit për shkak të rezolutës së OKB-së për Srebrenicën, e cila u iniciua kryesisht nga Gjermania dhe që i shërbeu Vuçiqit për sulmet e shumta ndaj Berlinit, të cilat shkuan aq larg sa u fol për një “paradoks”. Vuçiqi dhe Serbia thoshin madje se është tepër paradoksale që Gjermania flet për gjenocid, “pas Luftës së Parë dhe të Dytë Botërore”.
Në raportet mes tyre ka probleme të mëdha edhe për shkak të procesit të ngrirë në normalizimin emarrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, i cili nuk po shkon mirë, pavarësisht angazhimit të Gjermanisë. E ka dhe tema të tjera shumë të diskutueshme, siç është raporti i Serbisë me Rusinë.
Megjithatë kjo vizitë e papritur tregon se Beogradi dhe Berlini nuk duan të gërmojnë në plagët e hapura, por duan të flasin për raportet dypalëshe.
“Të dy shtetarët, pas bisedimeve dypalëshe, do të marrin pjesë në ‘Samitin kritik të lëndëve të para’. Në mesin e pjesëmarrësve do të jetë edhe nënkryetari i Komisionit Evropian, Marosh Shefçoviq, si dhe përfaqësues të ekonomisë. Si pjesë e samitit, Serbia do të nënshkruajë një memorandum mirëkuptimi me Bashkimin Evropian për një partneritet strategjik në lidhje me lëndët e para të qëndrueshme, zinxhirët e furnizimit me bateri për makinat elektrike,” u bë e ditur. Konferenca në Beograd u emërua zyrtarisht me emrin “Serbia, roli i saj në të ardhmen e gjelbër të botës.”
Kuban: „Serbia zgjidh problemet“
Të pyetur nga DW, përfaqësuesit e partive të përfaqësuara në Bundestag kanë reagime të ndryshme ndaj lajmit për udhëtimin e paralajmëruar afatshkurtër të Scholzit në Beograd, me qëllim sigurimin e lëndëve të para të rëndësishme. Përfaqësuesi i grupit parlamentar të Demokristianëve (CDU/CSU) për Serbinë, Tilman Kuban, i cili së fundmi vizitoi Beogradin, është i kënaqur me këtë iniciativë. Si përfaqësues i opozitës parlamentare, ai padyshim që kritikoi kancelarin gjerman, sepse, thotë ai, “i ka injoruar për një kohë të gjatë vendet e Ballkanit Perëndimor”. Por ai shton se është mirë që tani po merr sërish iniciativën “në interes të ekonomisë gjermane”.
“Me këtë projekt Serbia tregon se dëshiron t’i zgjidhë problemet në Evropë, jo t’i krijojë ato. Kushdo që dëshiron të zgjerojë përdorimin e resurseve të rinovueshme të energjisë dhe më shumë elektromobilitet, nuk duhet të pengojë shfrytëzimin e litiumit. Sepse ne evropianët mund të afirmojmë veten në konkurrencën gjeopolitike vetëm me lëndët tona të para”, theksoi Kuban për DW.
Juratoviq: Vuçiq do ta shesë marrëveshjen si fitore ndaj Gjermanisë
Anëtari i komisionit parlamentar për çështjet evropiane të Partisë liberale (FDP) Thomas Hacker është më pak euforik se kolegu i tij kristiandemokrat. “Ne do të monitorojmë me kujdes udhëtimin e planifikuar të kancelarit Scholz në Serbi. Në të kaluarën, presidenti Vuçiq vazhdimisht u paraqit si partner i zotit Orban dhe zotit Putin, duke rrezikuar kështu afrimin e qëndrueshëm me Bashkimin Evropian”, tha Hacker për DW.
Ai vuri në dukje përkeqësimin e situatës me gjendjen e demokracisë në Serbi, si dhe procesin e ngrirë të afrimit ndërmjet Serbisë dhe Kosovës. “Kancelari duhet t’i trajtojë qartë këto çështje gjatë udhëtimit të tij. Bashkëpunimi i rëndësishëm ekonomik nuk guxon ta lërë në hije bashkëpunimin politik”, ka përfunduar përfaqësuesi i FDP-së, partia në pushtet e cila normalisht shihet si mbrojtëse e interesave të ekonomisë.
Më kritikuesi i udhëtimit të Scholz në Beograd është Josip Juratoviq, një deputet i vjetër i Partisë Socialdemokrate të Gjermanisë (SPD) në pushtet dhe një njohës i situatës në Evropën Juglindore. “Vuçiq me gjasë do ta shesë këtë marrëveshje në Serbi, sipas modës së vjetër, si fitoren e tij të madhe politike ndaj Gjermanisë. Në realitet, megjithatë, është turp për politikën e tij në Serbi që për të shmangur presionin nga rruga, ai duhet të sigurojë standarde nga jashtë”, tha Juratoviq në një deklaratë që u raportua edhe nga media të tjera.
Juratoviq beson se për këtë shpejtësi në marrjen e iniciativës duhet falënderuar fakti që Vuçiq tashmë “i ka futur kinezët në lojë”. “Është e qartë se BE-ja nuk mund ta lërë shfrytëzimin e litiumit në Serbi në standardet kineze. Për të garantuar vende pune në Gjermani dhe BE, dhe në të njëjtën kohë për të arritur qëllimet klimatike që i kemi vendosur vetes, ne duhet të sigurojmë burime jashtë BE-së, por në të njëjtat kushte ekologjike dhe sociale”, përfundoi Juratoviq.
Traktati i Litiumit – një hap i rëndësishëm në afrimin me BE-në
Mediat gjermane shkruajnë se kancelari gjerman po udhëton drejt “mikut të Putinit dhe Orbanit”, i cili kohët e fundit është “pak a shumë i izoluar ndërkombëtarisht” pikërisht për shkak të miqësisë së hapur me kundërshtarët e deklaruar të BE-së. Por për përfaqësuesit e ekonomisë, me rëndësi është se me çfarë do të kthehet Scholz në shtëpi: kontrata për furnizimin e lëndës së parë më të rëndësishme për industrinë e automjeteve që për momentin është në vështirësi.
Matthias Wechter, drejtor i departamentit të bashkëpunimit ndërkombëtar të Shoqatës Gjermane të Industrialistëve (BDI), beson se nënshkrimi i një marrëveshjeje për lëndët e para ndërmjet BE-së dhe Serbisë do të ishte një hap shumë i rëndësishëm drejt qëllimit të diversifikimit të industrisë gjermane dhe evropiane. Ai citon të dhënat (të mbështetura nga kompania Rio Tinto) që çdo vit mund të shfrytëzohen 58.000 tonë litium në luginën e Jadrës, që do të mbulonte 17 për qind të nevojave evropiane.
