Gazeta amerikane New York Times ka shkruar një artikull për filmin kosovarë me regji të Blerta Bashollit “Zgjoi”.
NYT e ka përshkruar filmin si një dramë të ashpër dhe të tensionuar, ku regjisorja eksploron jetën e grave, burrat e të cilave u zhdukën në Luftën e Kosovës.
“Një grua pa buzëqeshje me një profil të fortë, monumental, qëndron e vetme pranë një kamioni. Njerëzit mullisin përreth, duke murmuritur në mënyrë të paqartë. Befas, gruaja futet nën një shirit policie dhe futet në kamion, ku me nxitim fillon të hapë një çantë të bardhë me njeri brenda, pastaj tjetrën, duke shikuar shpejt çka ka brenda tyre, me hundën e rrudhur nga tufat e ekspozuara të veshjeve të copëtuara, mbetjet e personave të zhdukur. Ajo nxirret shpejt nga një punëtor, por kërkimi i saj vazhdon.” thuhej në artikull.
NYT shkruan se gruaja Fahrije (Yllka Gashi) është në kërkim të bashkëshortit të saj, një prej të zhdukurve, i cili është zhdukur vite më parë gjatë Luftës së Kosovës.
“Një histori çlirimi e treguar me natyralizëm të lehtë dhe goditje të gjera politike, “Hive” ndjek Fahrijen në rrugën e saj drejt pavarësisë. (Është i bazuar në përvojat e një gruaje shqiptare nga Kosova me të njëjtin emër.) Ashtu si protagonistja e tij, filmi është i ashpër, i drejtpërdrejtë dhe i vëmendshëm ndaj jetës së zakonshme. Shkrimtarja dhe regjisorja Blerta Basholli nuk ju mashtron me mjerimin e personazhit dhe as nuk ju mban peng emocionet. Fahrije nuk është e dashur; ndonjëherë ajo është pothuajse e pëlqyeshme, që do të thotë se ajo është më shumë një qenie njerëzore sesa një emblemë e vuajtjes së virtytshme. Ajo ka hijeshitë e saj, ndonëse këto priren të shfaqen në intimitetin që ndan me familjen dhe miqtë e saj si Naza (Kumrije Hoxha).”
“Me burrin e saj me sa duket të vdekur, por pa kufomë në varreza, Fahrije është mbërthyer në një harresë mizore, një status i pasigurt që ndajnë të tjerët në kolektiv. Normat mbizotëruese nënkuptojnë se këtyre grave nuk u lejohet të rimartohen dhe nuk u lejohet të bëjnë asgjë tjetër, përveç kujdesit për familjet e tyre, të shoqërohen me vejusha të tjera të supozuara dhe të shfaqin nënshtrim ndaj burrave. Edhe përpjekjet më të padëmshme në dukje të Fahrijes për të mbështetur familjen e saj, si shitja e sharrës së vjetër të tavolinës së burrit të saj, trajtohen si fyerje skandaloze ndaj tij, jetës dhe botës së tyre. Ajo është e turpëruar në shtëpi dhe në publik, e ngacmuar dhe e demoralizuar, thjesht sepse ka hyrë në rolin e ofruesit.”
Sipas NYT Basholli nuk e rishikon Luftën e Kosovës në detaje dokumentare apo nuk gërmon në sfondin e saj gjeopolitik dhe gjithashtu nuk i ndriçon praktikat kulturore dhe sociale që kufizojnë aq ashpër jetën e këtyre të vejave.
“Ajo nuk është e interesuar për politikën partiake, as nuk është duke valëvitur ndonjë flamur të dukshëm. Në vend të kësaj, ajo përqendrohet në teksturat, gjestet dhe praktikat e jetës së përditshme, duke u zgjatur për mënyrën sesi Fahrija kujdeset për kosheret, përpiqet të rregullojë një rubinet që i pikon, lajë djalin e saj, ushqen familjen e saj dhe përpunon me kujdes ajvarin, një salcë me piper djegës që ajo e gatuan dhe shpreson ta shesë. Megjithatë, duke u fokusuar në këtë grua, Basholli po bën një argument se cilat lloje të historive të luftës ia vlen të tregohen.”
“Nuk ka dyshim se ku po shkon Fahrije, dhe filmi ndonjëherë përpiqet paksa shumë për të ndriçuar udhëtimin e saj të vështirë. Megjithatë, “Hive” kap dhe mban interesin tuaj thjesht përmes dramës së krijuar nga personazhe simpatikë që përpiqen të kapërcejnë pengesa të tmerrshme dhe të padrejta. Megjithatë, kryesisht, ajo që të bën të tërbuar është performanca e fuqishme e Gashit, e cila artikulon në mënyrë lirike funksionimin e brendshëm të personazhit të saj të heshtur. Së bashku, interpretuesja dhe regjisorja e saj zbulojnë harkun e një jete përmes gjesteve të Fahrijes dhe në vijat e forta të nofullës së saj, në buzët e saj të pa buzëqeshura dhe në shikimin e saj të ulur shpejt. Dhe ndërsa stoicizmi i personazhit duket si një mur i pathyeshëm, këto dy gra e çmontojnë – dhe e rindërtojnë atë – me efekt nxitës.”
/Gazeta Enigma/
