Fakti që kryeministri i Kosovës Albin Kurti dhe presidenti i Serbisë Aleksandar Vuçiq kanë pranuar në Bruksel më 27 shkurt se do të punojnë për zbatimin e planit evropian, Jetish Jashari, shefi i Zyrës Ndërlidhëse të Kosovës në Serbi, e sheh si një pikë kthese në dialog.
“Është thelbësore që zbatimi i propozimit të fillojë pa vonesë dhe me mirëbesim”, tha Jashari në një intervistë për Radion Evropa e Lirë në gjuhën serbe.
Zyrat ndërlidhëse ndërmjet Kosovës dhe Serbisë dhe Serbisë dhe Kosovës ekzistojnë që nga viti 2013. Zyrat u krijuan në bazë të Marrëveshjes së Brukselit për të lehtësuar zbatimin e saj.
Ato janë të vendosura në ambientet e Delegacionit të Bashkimit Evropian në Beograd dhe Prishtinë.
Që nga viti 2013, Dejan Paviçeviç mban pozitën e oficerit ndërlidhës ndërmjet Serbisë dhe Kosovës. Ai ishte kreu i ekipit negociator në dialogun teknik ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës në Qeverinë e Ivica Daçiqit në vitin 2012.
Jetish Jashari vlerësoi se propozimi evropian për normalizimin e marrëdhënieve paraqet bazë solide për zgjidhjen e shumicës së çështjeve të hapura ndërmjet Serbisë dhe Kosovës.
Ai pret që dialogu të përfundojë me njohje reciproke.
Plani për normalizimin e marrëdhënieve në opinion njihet si propozim evropian dhe ka marrë mbështetje nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës (SHBA) dhe Mbretëria e Bashkuar.
Ai përcakton marrëdhëniet e ardhshme midis Serbisë dhe Kosovës, të cilat kanë negociuar në kuadër të dialogut të ndërmjetësuar nga BE që nga viti 2011.
Beogradi zyrtar refuzon të njohë pavarësinë e ish-krahinës së Kosovës, të shpallur në vitin 2008.
REL: Si i komentoni rezultatet e negociatave ndërmjet liderëve të Serbisë dhe Kosovës më 27 shkurt në Bruksel? A e shihni si një hap drejt normalizimit mes dy vendeve?
Jashari: Takimi i kryeministrit të Republikës së Kosovës Albin Kurti dhe presidentit të Serbisë Aleksandar Vuçiq më 27 shkurt në Bruksel, me ndërmjetësimin e BE-së, padyshim paraqet një pikë kthese në dialogun ndërmjet Republikës së Kosovës dhe Serbisë për normalizimin e marrëdhënieve mes dy vendeve.
Republika e Kosovës ka pranuar planin e propozuar të Bashkimit Evropian për normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet Republikës së Kosovës dhe Serbisë, i cili mbështetet fuqishëm nga SHBA-ja, Mbretëria e Bashkuar dhe vendet e tjera të botës demokratike, duke e konsideruar si bazë të mirë për vazhdimi i dialogut, i cili presim të përfundojë me njohje reciproke.
Madje, në atë takim, kryeministri Kurti ka shprehur gatishmërinë e tij për nënshkrimin e dokumentit, i cili është edhe një konfirmim i përkushtimit të Republikës së Kosovës ndaj këtij propozimi.
REL: Çfarë e shihni si pengesë kyçe në procesin e normalizimit ndërmjet Serbisë dhe Kosovës?
Jashari: Propozimi i BE-së ofron një bazë solide për zgjidhjen e shumicës së çështjeve të hapura ndërmjet Republikës së Kosovës dhe Serbisë në këtë fazë tranzitore. Këto çështje përndryshe paraqesin pengesë për normalizimin e marrëdhënieve të ndërsjella. Në këtë kuptim, është thelbësore që zbatimi i propozimit të fillojë pa vonesë dhe në mirëbesim.
Takimi i paralajmëruar mes kryeministrit Kurti dhe presidentit Vuçiq më 18 mars në Shkup të Maqedonisë së Veriut duhet kuptuar si një hap i rëndësishëm përpara në këtë drejtim. Sigurisht, ne besojmë se normalizimi i plotë i marrëdhënieve do të arrihet kur të arrijmë në pikën e njohjes reciproke.
Në gjithë këtë proces, roli i BE-së, SHBA-së dhe Mbretërisë së Bashkuar mbetet i pazëvendësueshëm, sepse është e pritshme që detajet e zbatimit të propozimit (evropian) të kërkojnë shumë punë dhe ndoshta vendime të vështira. Përfaqësuesit përkatës tashmë kanë paralajmëruar se do të luajnë një rol aktiv në këtë proces, duke përfshirë edhe diplomacinë e anijeve, e cila është jashtëzakonisht inkurajuese.
REL: Zyrat ndërlidhëse ndërmjet Serbisë dhe Kosovës janë themeluar në vitin 2013. Si funksionojnë ato sot?
Jashari: Zyra ndërlidhëse ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, siç parashihet në Marrëveshjen për Zyrat Ndërlidhëse të vitit 2013, përveç partnerit të saj, Zyrën Ndërlidhëse të Serbisë me Kosovën, ka shërbyer si kanal primar i komunikimit ndërmjet Qeverisë së Republikës së Kosovës dhe Qeverisë së Serbisë që nga themelimi i saj.
Në kuptimin praktik, Zyra merrej me organizimin e vizitave zyrtare të përfaqësuesve të Qeverisë së Republikës së Kosovës në Serbi dhe përfaqësuesve të Qeverisë së Serbisë në Kosovë, duke përfshirë edhe liderët fetarë.
Gjithashtu, unë si shef i Zyrës Ndërlidhëse, ashtu si paraardhësit e mi në të kaluarën, përpiqem të mbaj kontakte dhe komunikim me përfaqësuesit e komunitetit diplomatik në Beograd, për t’i informuar ata për qëndrimin e qeverisë sonë në lidhje me ngjarjet që kanë të bëjnë me Republika e Kosovës.
Zyra ndërlidhëse është gjithashtu aktive në ofrimin e mbështetjes adekuate për qytetarët e Kosovës të cilët përballen me probleme ligjore dhe të tjera gjatë qëndrimit të tyre në Serbi, siç janë personat e arrestuar nga autoritetet serbe apo personat që vuajnë dënimin me burg në institucionet korrektuese serbe, apo në rastet e viktimave në aksidente trafiku dhe të ngjashme.
Zyra ndërlidhëse i kushton vëmendje të veçantë komunitetit etnik shqiptar në Preshevë, Bujanoc dhe Medvegjë si pjesë e mbështetjes së ofruar nga Qeveria e Republikës së Kosovës, kryesisht në ruajtjen e trashëgimisë dhe identitetit të tyre kombëtar. Ky segment realizohet kryesisht përmes vizitave në subjekte komunale dhe politike apo në kuadër të vizitave të delegacioneve të Qeverisë së Republikës së Kosovës në këtë rajon.
REL: Si do ta vlerësonit komunikimin si oficer ndërlidhës me autoritetet në Serbi?
Jashari: Kanali ynë i vetëm i komunikimit me autoritetet serbe është përmes partnerit tonë, pra Zyrës për Ndërlidhje ndërmjet Serbisë dhe Kosovës. Ky komunikim ka qenë i saktë deri tani.
REL: Cilat i shihni si sfidat kryesore në punën tuaj të përditshme?
Jashari: Marrëveshja e Brukselit e vitit 2013 parasheh që Zyra Ndërlidhëse të ketë tre anëtarë të stafit, një zyrtar ndërlidhës, një ndihmës dhe një shofer. Rrjedhimisht, statusi aktual i Zyrës Ndërlidhëse dhe kufizimet funksionale që sjell një status i tillë, nga njëra anë dhe numri mjaft i vogël i stafit, nga ana tjetër, paraqesin pengesa të konsiderueshme në arritjen e synimeve të përcaktuara, d.m.th., “monitorimi i të gjitha çështjeve lidhur me normalizimin e marrëdhënieve dhe zgjidhjen e të gjitha problemeve të përditshme që mund të lindin”, siç thuhet në preambulën e Marrëveshjes së Brukselit.
Pritet që me zbatimin e propozimit të BE-së, i cili ndër të tjera parasheh themelimin e “misioneve të përhershme”, Zyra ekzistuese Ndërlidhëse e Kosovës me Serbinë do të avancohet në mision të përhershëm. Kjo, nga ana tjetër, do të krijonte padyshim mundësi më të mira për arritjen e qëllimeve dhe objektivave të misionit.
REL: Cilat i shihni si arritjet kryesore të Zyrës Ndërlidhëse?
Jashari: Përkundër tensioneve të shpeshta politike që i formësuan marrëdhëniet ndërmjet Qeverisë së Republikës së Kosovës dhe Qeverisë së Serbisë, Zyra Ndërlidhëse megjithatë arriti t’i realizojë qëllimet e misionit të saj, pavarësisht se sa të theksuara ishin tensionet.
REL: Deri në çfarë mase BE-ja e mbështet Zyrën Ndërlidhëse? A jeni përfshirë në ndonjë mënyrë në negociatat ndërmjet Serbisë dhe Kosovës?
Jashari: Bashkimi Evropian e ka mbështetur Zyrën Ndërlidhëse të Kosovës me Serbinë që nga themelimi i saj. Marrëveshja mbi bazën e së cilës u krijua Zyra Ndërlidhëse u arrit nën kujdesin e BE-së. Rrjedhimisht, Delegacioni i BE-së në Serbi është në kontakt të ngushtë dhe të rregullt me Zyrën. E fundit, por jo më pak e rëndësishme, zyrat e Zyrës Ndërlidhëse janë të vendosura në ndërtesën e Delegacionit të BE-së në Beograd. Zyra Ndërlidhëse nuk është e përfshirë në procesin e negociatave.
REL: Kohët e fundit kemi parë komente negative në rrjetet sociale pas një ngjarjeje të vogël në Beograd me rastin e përvjetorit të pavarësisë së Kosovës. Si i komentoni ato komente?
Jashari: Po, fatkeqësisht shumica e mediave sociale dhe përfaqësuesve të subjekteve të caktuara politike në Serbi reaguan negativisht ndaj lajmit për pritjen me rastin e 15 vjetorit të Pavarësisë së Republikës së Kosovës, të cilën e prita në rezidencën time më 22 shkurt në Beograd.
Lidhur me këtë, dua të theksoj se kjo ngjarje nuk ka pasur aspak qëllim që të provokojë popullin serb apo publikun, siç raportojnë mediat. Manifestimi ishte pjesë e aktiviteteve ceremoniale që të gjitha misionet e Republikës së Kosovës jashtë vendit i mbajtën në vendin pritës, kurse pritja e mbajtur në Beograd ishte pjesë e programit të aktiviteteve të tilla.
