Politikani që shërben në mandatin e tij të tretë si kryeministër i Sllovakisë ka lundruar me sukses midis pozicioneve pro-BE dhe retorikës së ashpër nacionaliste, antiperëndimore, shkruan The Guardian.
Kush është Fico?
I lindur në një familje të klasës punëtore më 15 shtator 1964, Fico – me profesion avokat – e filloi karrierën e tij politike me partinë komuniste pak përpara Revolucionit të Kadifenjtë të vitit 1989 që çoi në shpërbërjen e ish-Çekosllovakisë.
Ai ishte përfaqësues i Sllovakisë në Gjykatën Evropiane të të Drejtave të Njeriut nga viti 1994 deri në vitin 2000 dhe krijoi partinë e tij të qendrës së majtë Smer-SD në 1999 pasi u refuzua për një post ministror nga e majta Demokratike, trashëgimtarët politikë të komunistëve.
Smer shënoi një fitore të madhe në vitin 2006, duke e katapultuar Fico-n në postin e kryeministrit dy vjet pasi Sllovakia iu bashkua BE’së. Në vitin 2009, ai udhëhoqi vendin e tij në eurozonë, por nuk ishte në gjendje të formonte një koalicion vitin e ardhshëm, pavarësisht se fitoi zgjedhjet.
Ai shënoi një tjetër rrëshqitje në vitin 2012 pas rënies së një koalicioni të qendrës së djathtë mbi akuzat për korrupsion dhe fitoi sërish në vitin 2016 – por iu desh të jepte dorëheqjen dy vjet më vonë mes protestave masive për vrasjen e një gazetari investigativ dhe të fejuarës së tij. Në tetor, ai u kthye për një mandat të tretë si kryeministër në krye të një koalicioni populist-nacionalist.
I përfshirë në akuzat për korrupsion që ai gjithmonë i ka mohuar, Fico është i guximshëm dhe i hapur, me një prirje për bodybuilding, futboll dhe makina të shpejta.
Cila është politika e tij?
Fico e admiron Vladimir Putinin, duke thënë se ai nuk do të lejonte arrestimin e presidentit rus sipas një urdhër-arresti ndërkombëtar nëse ai do të vinte në Sllovaki, dhe liderin joliberal të Hungarisë, Viktor Orbán, “i cili mbron interesat e vendit të tij dhe popullit të tij”.
Udhëheqësi i Smerit është gjithashtu një takticien: në një karrierë prej tre dekadash, ai ka lundruar me sukses midis pozicioneve kryesore, pro-BE dhe një retorikë të ashpër nacionaliste, antiperëndimore, e destinuar kryesisht për konsum të brendshëm, duke u treguar më se i gatshëm për të ndryshuar rrugën në varësi të opinionin publik apo realitetit politik.
Duke thënë se ai ka vetëm interesat sllovake në zemër, Fico ka qenë i hapur për shumë çështje, duke dhunuar BE-në dhe OJQ-të ndërkombëtare, duke fyer rivalët e tij, duke pretenduar rrejshëm një komplot grusht shteti dhe duke pretenduar se vota do të manipulohej.
Ai është gjithashtu ashpër kundër imigracionit – një faktor kyç në fitoren e tij në zgjedhjet e vitit 2016 – dhe kundërshton “një komunitet të veçantë mysliman në Sllovaki”. Kohët e fundit, ai ka kritikuar martesën e të njëjtit seks dhe e ka përshkruar birësimin nga çiftet e të njëjtit seks si një “perversion”.
Gjatë pandemisë Covid ai u bë zëri më i spikatur i vendit kundër maskave, bllokimeve dhe vaksinimit. Përpara se të merrte detyrën sërish në tetor, ai shfrytëzoi nivele të larta të ndjenjave pro-ruse në Sllovaki për të minuar kursin pro-perëndimor të qeverisë.
Çfarë ka ndodhur në mandatin e tij të tretë si kryeministër?
Kritikët shqetësohen se Fico po braktis kursin pro-perëndimor të Sllovakisë dhe po ndjek drejtimin e Hungarisë nën Orban. Mijëra njerëz janë mbledhur në kryeqytet dhe në të gjithë Sllovakinë për të protestuar kundër politikave të Ficos.
Në shkurt, deputetët miratuan ndryshimet ligjore që anuluan një zyrë të prokurorisë speciale që merrej me korrupsionin e nivelit të lartë, ulën dënimet për krimet financiare dhe shkurtuan statutin e kufizimeve për përdhunimin.
Në prill, qeveria miratoi një propozim për shfuqizimin e transmetuesit publik dhe zëvendësimin e tij me një organ të ri. Plani ka tërhequr kritika të ashpra nga partitë opozitare, të cilat thonë se do t’i japë qeverisë kontrollin e plotë të radios dhe televizionit publik.
Gjithashtu në prill, Peter Pellegrini, një skeptik ndaj Ukrainës dhe aleat i ngushtë i Ficos, fitoi një balotazh në zgjedhjet presidenciale kundër kandidatit të opozitës liberale, pro-perëndimore, Ivan Korçok.
Pellegrini do të pasojë Zuzana Čaputová, kryetarja e parë femër e shtetit në vend. Čaputová, një mbështetëse e vendosur e Ukrainës fqinje në luftën e saj kundër pushtimit rus, njoftoi se nuk do të kandidojë për rizgjedhje qershorin e kaluar, pasi mori kërcënime me vdekje.
