Raporti i Departamentit amerikan të Shtetit për të Drejtat e Njeriut në Kosovë për vitin 2023 ka pasqyruar gjendjen e gazetarëve dhe mediave.
Në këtë raport përmenden sulmet e gazetarëve në veri, fushatat e pushtetit kundër gazetarëve, rrahja e gazetarit Valon Syla, si dhe rasti i pezullimit të licencës së Klan Kosovës.
“Në prill, policia arrestoi tre individë me akuzat për sulm ndaj një komentuesi dhe pronari të një portali lajmesh në internet pasi ai postoi një video duke tallur një imam prominent. Ai u shtrua në spital për trajtimin e plagëve të marra”, thuhet për rastin e Valon Sylës.
DASH përmend statistikat e Asociacionit të Gazetarëve të Kosovës për dhunën ndaj gazetarëve, duke thënë se “që nga shtatori, AGK raportoi 60 raste të zyrtarëve të qeverisë, liderëve politikë, stafit gjyqësor, interesave të biznesit, grupeve të komunitetit, demonstruesve ose grupeve fetare që sulmuan fizikisht ose kërcënuan verbalisht gazetarët, dëmtuan pajisjet e tyre ose kryen sulme kibernetike kundër organeve të mediave”.
Disa gazetarë u përmbajtën nga raportimi kritik investigativ për shkak të frikës për sigurinë e tyre fizike ose sigurinë e punës, thuhet më tej.
Më poshtë pjesa e plotë e raportit për mediat:
Kushtetuta dhe ligji garantojnë lirinë e shprehjes, duke përfshirë edhe pjesëtarët e shtypit dhe mediave të tjera dhe qeveria në përgjithësi e respektoi këtë të drejtë. Raportet e besueshme këmbëngulën se disa zyrtarë publikë, politikanë, biznese, elementë kriminalë dhe grupe fetare kërkuan të frikësonin përfaqësuesit e mediave dhe përdorën dhunë ose kërcënime për dhunë ndaj gazetarëve.
Liria e Shprehjes: Ligji ndaloi “nxitjen ose përhapjen publike…urrejtjen, mosmarrëveshja dhe intoleranca midis grupeve kombëtare, racore, fetare, etnike ose të tjera, ose bazuar në orientimin seksual, identitetin gjinor dhe karakteristika të tjera personale në një mënyrë që ka mund të prishë rendin publik.” Që nga shtatori, Policia e Kosovës ka raportuar shtatë raste të “nxitjes së urrejtjes dhe ndarjes etnike”, kryesisht të lidhura me grafitë.
Dhuna dhe Ngacmimi: Asociacioni i Gazetarëve në Kosovë (AGK) raportoi se ishte shënjestruar disa herë nga fushatat e shpifjeve digjitale kur mbronte gazetarët dhe mediat. AGK raportoi se zyrtarë qeveritarë, duke përfshirë kryeministrin dhe anëtarët e partisë politike në pushtet, ishin përfshirë në fushata njollosjeje për të minuar besimin e publikut në media.
Që nga shtatori, AGK raportoi 60 raste të zyrtarëve të qeverisë, liderëve politikë, stafit gjyqësor, interesave të biznesit, grupeve të komunitetit, demonstruesve ose grupeve fetare që sulmuan fizikisht ose kërcënuan verbalisht gazetarët, dëmtuan pajisjet e tyre ose kryen sulme kibernetike kundër organeve të mediave. Në prill, policia arrestoi tre persona për sulmin ndaj pronarit të portalit të lajmeve Metro pasi media postoi një video që dyshohet se tallte kryemyftiun e Kosovës dhe një imam prominent. Deri në nëntor, gjykimi i tre të dyshuarve ka vazhduar.
Censura ose kufizimet e përmbajtjes për anëtarët e shtypit dhe mediave të tjera, përfshirë mediat online: Gazetarët pretenduan se presioni nga politikanët dhe grupet e organizuara kriminale shpesh rezultonte në autocensurë. Rastet e sulmeve kibernetike ndaj mediave online vazhduan. Disa gazetarë u përmbajtën nga raportimi kritik investigativ për shkak të frikës për sigurinë e tyre fizike ose sigurinë e punës. Gazetarët herë pas here merrnin oferta për përfitime financiare në këmbim të raportimit pozitiv ose të braktisjes së një hetimi.
Sipas AGK-së, zyrtarë qeveritarë si dhe kriminelë të dyshuar kërcënuan verbalisht gazetarët për raportim negativ të perceptuar. Sipas disa redaktorëve, agjencitë qeveritare dhe korporatat tërhoqën reklamat nga mediat që publikonin materiale kritike.
Në korrik, qeveria njoftoi pezullimin e licencës së biznesit të transmetuesit më të madh privat në vend, Klan Kosova, për shkak të një shkeljeje të supozuar të regjistrimit. Në gusht, Gjykata Ekonomike në Prishtinë vendosi kundër Ministrisë së Industrisë, Ndërmarrësisë dhe Tregtisë dhe e anuloi pezullimin.
Ndikimi joqeveritar: AGK regjistroi 30 sulme kundër gazetarëve që mbulonin tensionet politike në veri në maj dhe qershor, duke përfshirë dëmtimin e pajisjeve, djegien e automjeteve dhe sulmin fizik të ekipeve mediatike. Më 16 qershor, persona të maskuar ndoqën nëntë përfaqësues të mediave në Leposaviq dhe sulmuan një operator kamerash për transmetuesin publik të vendit. Gazetarët pretenduan se disa nga sulmet ishin drejtuar dhe miratuar në heshtje nga udhëheqja politike në veri, megjithëse zyrtarët atje mohuan çdo përfshirje dhe denoncuan publikisht sulmet ndaj mediave.
Policia arrestoi tetë serbë etnikë për sulme fizike ndaj gazetarëve që raportonin për tensionet në veri në qershor. Deri në shtator, pesë nga të dyshuarit janë liruar me kusht dhe tre kanë mbetur në paraburgim.
Në prill, policia arrestoi tre individë me akuzat për sulm ndaj një komentuesi dhe pronari të një portali lajmesh në internet pasi ai postoi një video duke tallur një imam prominent. Ai u shtrua në spital për trajtimin e plagëve të marra.
