Komisionari i Bashkimit Evropian për Fqinjësi dhe Zgjerim, Oliver Varhelyi u shpreh optimistë se populli i Kosovës së shpejt do të mund të udhëtojnë pa viza drejt vendeve të BE-së.
Ai këto komente i bëri përmes një video-mesazhi gjatë diskutimit të organizuar nga Ambasada e Hungarisë në Kosovë dhe Instituti i Teknologjisë Rochester në Kosovë (RITK), me temën “Konferencën për të ardhmen e Evropës”.
Komisionari Varhelyi në këtë konferencë foli edhe për investimet e Bashkimit Evropian në Ballkanin Perëndimor që kapin shifrën 30 miliardë euro.
“Shpresoj gjithashtu që të rinjtë e Kosovës do të mund të udhëtojnë së shpejti pa viza në BE, dhe të kenë edhe më shumë kontakte me bashkëmoshatarët e tyre. Dhe ne duke nxitur ekonominë, zhvillimin e rajonit dhe të Kosovës, t’ju ofrojmë të gjitha mundësitë e mundshme në vend. Plani ynë ekonomik dhe investues për Ballkanin Perëndimor do të mobilizojë deri në 30 miliardë euro, një e treta për PBB-në në Investime. Kjo paketë do të mbyllë hendekun e zhvillimit ekonomik, me BE-në ku do të ndihmojë në rimëkëmbjen dhe me përparimin në rrugën drejt BE-së“, u shpreh ai.
Varhelyi derisa i ka quajtur të rinjtë e Kosovës si pasuria më e vlefshme, tha se zëri i tyre do të ndikojë shumë në adresimin e zhvillimit ekonomik, bërjes së institucioneve shtetërore të përgjegjshëm karshi nevojave të qytetarëve.
Komisionari evropian për Fqinjësi dhe Zgjerim tha se BE mbështet rininë e Kosovës përmes projekteve me vlerë mbi 50 milionë euro.
“Të rinjtë janë pasuria më e vlefshme që ka Kosova. Zëri, idetë dhe pjesëmarrja juaj aktive janë thelbësore për adresimin e më shumë sfidave, duke nisur nga zhvillimi ekonomik, përmes bërjes së institucioneve shtetërore më të përgjegjshme ndaj nevojave të qytetarëve, deri te pajtimi i vërtetë në rajon. BE-ja mbështet rininë e Kosovës përmes projekteve me vlerë mbi 50 milionë euro. Ato projekte synojnë të zhvillojnë aftësitë tuaja për punësim, përfshirje sociale dhe pjesëmarrje demokratike. Është një investim që brezat që do të vijnë duhet të përfitojnë”, tha komisionari evropian për Fqinjësi dhe Zgjerim.
Edhe shefi i Zyrës ë BE-së në Kosovë, Tomas Szunyog u shpreh se liberalizimi i vizave tani është në dorën e Këshillit të Ministrave. Ai tha se edhe Qeveria e Kosovës po përpiqet të komunikojë me 27 vendet anëtare të BE-së për t’i bindur për votën pro për lëvizje të lirë për qytetarët e saj.
“Sa i përket liberalizimit të vizave, kjo është çështje të cilën të gjithë e kemi në mendje, mirëpo përsëri, siç e përmenda disa herë, dhe u përpoqa t’u shpjegoj të gjithëve që po i takoj, përfshirë zyrtarët e qeverisë, kjo është një çështje që duhet të vendoset zyrtarisht nga Këshilli i Ministrave të vendeve anëtare të BE-së… Janë 27 shtete anëtare që duhet të ulen së bashku dhe të thonë, në rregull ky është vendimi sepse ne ndihemi rehat dhe se Kosova është një partner i besueshëm. Pra, në fakt kërkon një lloj korrelacioni ndërmjet institucioneve të BE-së, Komisionit Evropian, Parlamentit dhe të tjerëve, por edhe qeveria e Kosovës në fakt përpiqet të komunikojë me ato 27 shtete anëtare për t’i bindur të gjitha”, tha ambasadori Szunyog.
Zëvendësministri i Arsimit, Dukagjin Pupovci theksoi se të rinjtë kosovarë janë të vetmit që ende nuk mund të udhëtojnë lirshëm në Evropë, veprim ky i cili sipas tij të rinjve kosovarë u jep një ndjenjë përjashtimi.
“Përkundër papunësisë së lartë të të rinjve në Kosovë, ky vend vuan nga mungesa e kualifikimit, që do të thotë se shumë biznese nuk mund të gjejnë fuqi punëtore të kualifikuar të nevojshme për funksionimin normal të tyre, dhe vetëkuptohet se kjo është një pengesë e madhe për zhvillimin e vendit. Dhe përgjegjësia për këtë situatë në masë të madhe i takon sektorit të arsimit”.
“Ne jemi të vetëdijshëm për mangësitë në sistemin tonë arsimor dhe punojmë së bashku me partnerët tanë evropianë dhe ndërkombëtarë për të përmirësuar situatën. Megjithatë, ne mendojmë se si vend, tashmë jemi në konkurrencë me vendet e zhvilluara të BE-së sa i përket fuqisë punëtore të kualifikuar. Dhe kjo konkurrencë do të bëhet edhe më e ashpër në vitet e ardhshme pasi ekonomitë evropiane të rimëkëmben nga efektet e pandemisë”, u shpreh Pupovci.
Leonora Kryeziu, e cila drejton Institutin e Prishtinës për Studime Politike (PIPS) tha se të rinjtë e Kosovës ballafaqohen fillimisht me disa pengesa që janë të papërfunduara për vendin e që janë dialogu Kosovë-Serbi, perspektiva integruese në BE, mosnjohja nga pesë vendet anëtare të BE-së dhe mos liberalizimi i vizave.
“Kosovarët duhet të mendojnë fillimisht nga gjendja e Kosovës, kemi një çështje të papërfunduar, të pazgjidhur. Si kosovarë kemi të bëjmë me dialogun Kosovë-Serbi, i cili është pengesa e parë, ku çështja e dytë është perspektiva integruese në BE, që me të drejtë u tha dhe shpresojmë që në një të ardhme të afërt të ndajmë të njëjtën perspektivë si vendet e tjera të rajonit, dhe problemi i tretë me të cilin përballemi janë pesë shtetet mos njohëse brenda BE-së, kështu që problemet e kosovarëve, nëse na pyesni sot, si e parashikojmë të ardhmen e kosovarëve në Evropë apo çfarë Evrope do të dëshironim të shihnim, është fillimisht se ne mendojmë për këto probleme. Dhe pastaj vijmë tek Evropa e Gjelbër, te çështjet mjedisore, te zhvillimi social dhe ekonomik”, tha Kryeziu.
Kosova është i vetmi vend në Ballkanin Perëndimor që akoma nuk e gëzon të drejtën e lirisë së lëvizjes në zonën Shengen, ndonëse vetë mekanizmat evropianë e kanë konfirmuar tashmë disa herë që Kosova i ka plotësuar kriteret për liberalizim. Por që të ndodhë kjo, duhet që secili nga shtetet anëtare të BE ta konfirmojë liberalizimin e vizave për Kosovën.
Liberalizimi i vizave do të thotë lëvizje e lirë ne zonën Schengen. Liberalizimi i vizave mundëson udhëtim pa vizë vetëm deri në 90 ditë çdo gjashtë muaj dhe jo leje pune apo të drejtën për të jetuar në ndonjërin nga shtetet, pjesë të zonës Schengen.
Nga momenti që do të hiqet regjimi i vizave për Kosovën, të drejtën për të udhëtuar pa viza do ta kenë të gjithë qytetarët e vendit që posedojnë pasaporta biometrike.
Liberalizimi i vizave në asnjë rast nuk nënkupton mundësi punësimi apo ndonjë veprimtari ekonomike në shtetet e zonës Schengen.
