Bodo Weber, një ekspert për Ballkanin dhe një bashkëpunëtor i lartë i Këshillit për Politikat e Demokratizimit në Berlin, beson se është e vështirë të pritet ndonjë përparim në dialogun midis Beogradit dhe Prishtinës.
Në një intervistë për Kosov online, (portal i Qeverisë së Serbisë), Weber gjithashtu thekson se “nëse do të kishte iniciativë dhe vullnet politik në nivelet më të larta në BE dhe SHBA për dialogun, Lajçak nuk do të ishte zgjedhur në pozitën e tij aktuale”.
Çfarë prisni në dialogun e mëtutjeshëm ndërmjet Kosovës dhe Serbisë?
Është e vështirë të presësh ndonjë përparim. Nevojitet urgjentisht një rivendosje thelbësore e negociatave. Kishte një shans vitin e kaluar, pra pas ardhjes së presidentit Biden në pushtet në SHBA dhe para largimit të kancelares gjermane Merkel, për diçka të tillë, por nuk u përdor. Dhe tani, këtë vit, kur kemi një qeveri të re gjermane që e ka shpallur Ballkanin Perëndimor prioritet, gjithçka dominohet nga agresioni rus, pra pushtimi i Ukrainës.
Si do të pozicionohet Gjermania në Ballkanin Perëndimor – është vendi i fundit në serinë që emëron një të dërguar special, sa mund të ndikojë Berlini në Prishtinë dhe Beograd për të arritur një marrëveshje?
Në fillim të vitit, qeveria gjermane kishte shpallur një rol udhëheqës në politikën e BE-së ndaj rajonit. Mbeti e hapur se si Berlini do ta kuptonte atë udhëheqje, dhe më pas erdhi lufta në Ukrainë, në të cilën për shkak të sjelljes së kancelarit Scholz dhe socialdemokratëve të tij, por edhe pavendosmërisë deri në ditët e sotme dobësoi në mënyrë dramatike pozitën dominuese të Gjermanisë brenda Unionit, por edhe rolin brenda Perëndimit. Pra, për momentin është e vështirë të vlerësohet nëse Berlini do të mbledhë mjaftueshëm forcë dhe vendosmëri në të ardhmen e parashikueshme, për të nisur një iniciativë për të ringjallur dialogun dhe nëse Shtetet e Bashkuara do të kenë kapacitet të mjaftueshëm për t’iu bashkuar një nisme të tillë me fokus në Ukrainë. .
Gjatë javëve të kaluara, Kurti përsëriti pafundësisht se Kosova është në rrezik nga Serbia, por sa real është vlerësimi i “kërcënimit të pretenduar ushtarak nga Serbia” dhe a cenojnë deklarata të tilla sigurinë në Ballkanin Perëndimor?
Derisa marrëdhëniet Kosovë-Serbi brenda Kosovës, ndërmjet Prishtinës dhe serbëve të Kosovës, të zgjidhen përgjithmonë, rritja e tensioneve nga ana e Beogradit dhe Prishtinës, për fat të keq, do të mbetet pjesë e politikës së përditshme.
Si e vlerësoni performancën e Lajçakut deri më tani dhe a ka fuqi BE-ja për të vazhduar dialogun ndërmjet Kosovës dhe Serbisë?
Në mungesë të ndonjë nisme të rëndësishme politike në nivele më të larta në Bashkimin Evropian dhe në Shtetet e Bashkuara, z. Lajcak nuk ka zgjidhje tjetër veçse të simulojë ekzistencën e dialogut politik. Përveç kësaj, nëse do të kishte pasur një iniciativë dhe vullnet të tillë politik në nivelet më të larta, zoti Lajçak nuk do të ishte zgjedhur në postin e tij aktual.
A prisni njohje të reja të pavarësisë së Kosovës, veçanërisht kur bëhet fjalë për anëtarët e BE-së që ende nuk e kanë bërë këtë?
Gjithmonë ka qenë e qartë se rruga drejt njohjes së Kosovës nga pesë shtetet e mbetura anëtare çon përmes një marrëveshjeje përfundimtare, gjithëpërfshirëse Kosovë-Serbi, e cila është konfirmuar vitet e fundit nga disa vende si Spanja.
Serbia i është bashkuar dënimit të agresionit rus kundër Ukrainës, a prisni që Beogradi t’i bashkohet sanksioneve në periudhën e ardhshme?
Pres që presidenti Vuçiq të përballet me zgjedhjen që ose Serbia t’i bashkohet sanksioneve të BE-së, ose BE-ja të pezullojë procesin e para-anëtarësimit. Ai mund ta shtyjë vendimin edhe për disa muaj derisa të vazhdojë procesi i përcaktimit të rezultateve zgjedhore dhe zgjedhjes së qeverisë së re, por në fund nuk do të mund të shmangë pozicionimin.
A prisnit rezultate të tilla zgjedhjesh në Serbi?
Pak a shume. Ishte e qartë se fitorja bindëse e Aleksandër Vuçiqit në zgjedhjet presidenciale është e padiskutueshme. SNS pati një rezultat pak më të dobët në zgjedhjet parlamentare sesa pritej, por përfshinte disa faktorë, si rikthimin e opozitës, efektin e protestave kundër regjimit dhe luftën në Ukrainë.
Quint’i dhe BE-ja, si dhe ambasadorë të shumtë, kritikuan vendimin e Kurtit për të mos lejuar që serbët të votojnë në Kosovë. Si e shikoni atë?
Si pasojë e bllokimit të plotë të dialogut politik, i cili kaloi nga një krizë afatgjatë në paralizë. në Prishtinë po përpiqet të afirmojë sovranitetin e Kosovës dhe të luftojë për sundimin e ligjit, gjë që pashmangshmërisht çon në lëvizje të njëanshme në marrëdhëniet me serbët e Kosovës.
Rusia u dëbua së bashku me Këshillin e OKB-së për të Drejtat e Njeriut. Komenti yt?
Një lëvizje logjike – një vend, gjithashtu anëtar i Këshillit të Sigurimit, i cili nuk respekton parimet themelore të së drejtës ndërkombëtare dhe ushtarët e të cilit kryen krime masive në agresionin kundër një vendi fqinj, nuk ka vend në Këshillin për të Drejtat e Njeriut. / Gazeta Enigma
