Kosova dhe Serbia kanë mbi një dekadë prej kur kanë nisur procesin e dialogut, që nuk është se ka çuar diku dy vendet në synimin për normalizim të plotë të marrëdhënieve apo drejt një marrëveshje përfundimtare, shkruan Gazeta Enigma.
Serbia vazhdon me kërcënime, bllokim të integrimit e fushatë “të egër” të çnjohjeve për Kosovën, e kjo e fundit vazhdon të ankohet për mosrespektim të marrëveshjeve nga ana e Serbisë.
Shefja e re e Diplomacisë Evropiane, Kaja Kallas, tha në një intervistë për Radio Evropa e Lirë se dialogu “ka ngecur pak”, sepse palët “vetëm po ankohen për njëra-tjetrën”.
Sipas saj, zgjidhje për normalizim të marrëdhënieve mes këtyre dy vendeve, “ndoshta është dialogu, ndoshta është një tjetër mjet”.
“Jam e gatshme ta shqyrtoj këtë çështje, dhe do ta bëj këtë së bashku me Përfaqësuesin e Posaçëm në ditët në vijim”.
Por cili është mjeti tjetër, përveç dialogut?
Njohësi i çështjeve politike, Xhavit Drenori, thotë për Gazetën Enigma se BE-ja mund të ketë tri mjete të tjera që mund t’i shfrytëzojë – integrimi i vendeve, miliarda eurot ose sanksionet.
“Kombinimi është se negociatat duhet të vazhdojnë domosdo, të provohen dhe të quhen vështirë të arritshme deri tek një rezultat i synuar, prandaj do shkojë në tri alternativa të tjera, të cilat mund të jenë të tri llojeve.
“E para – joshëse për të dy vendet – qoftë në procesin e integrimeve evropiane, pra një lloj përshpejtimi”.
“E dyta – ndihmë në ndonjë proces, pra për projekte të mëdha që kërkojnë miliarda euro investim, siç mund të jetë ndonjë autostradë apo ndonjë hekurudhë.
“E treta – mund të ketë edhe sanksione, por se mendoj se është provuar se sanksionet është vështirë të arrijnë synimin e tyre”, tha Drenori për “Enigmën”.
“Prandaj do të ketë një kombinim – ai kombinim do të jetë “joshje”, ndërkohë që nëse nuk arrihet marrëveshja do të ketë edhe sanksione”, përfundoi analisti.
Përfshirja e SHBA-së në dialog ose sanksione ndaj Serbisë
Ish-ambasadori i Kosovës në Maqedoninë e Veriut, Gjergj Dedaj, thotë se dialogu jo vetëm që ka ngecur por edhe mund të konsiderohet “i dështuar”.
Sipas tij, kryediplomatja evropiane Kallas, duhet ta ndryshoj taktikën dhe metodologjinë e punës.
“Pse jo edhe vetë formatin e dialogut, duke e përfshirë me kapacitet të fuqishëm administratën amerikane, si pjesë e tryezës së bisedimeve teknike ndërmjet Kosovës dhe Serbisë”.
“Nuk duhet përjashtuar edhe mundësinë e vënies së sanksioneve ndaj Serbisë, si shkaktare kryesore e dështimit të negociatave”, u shpreh Dedaj në një prononcim për Gazetën Enigma.
Tutje Dedaj tha se Serbia duhet të njohë pavarësinë e Kosovës dhe të ule tensionet në Kosovë, “duke ia bërë me dije se ajo është shkaktare dhe fajtore për gjenocidin dhe krimet serbe në Kosovë, të cilat nuk janë ndëshkuar nga drejtësia”.
“Si e tillë ajo nuk mund të vendosë për Kosovën dhe të ardhmen tonë euroatlantike, si shtet sovran dhe i pavarur”.
“Në anën tjetër, pushteti dhe autoritetet e Kosovës duhet të ju garantojnë të gjitha të drejtat qytetare dhe demokratike komunitetit serb në Kosovē, si qytetar të barabartë të Republikësse Kosovës, konform Kushtetutës, ligjeve dhe standardeve demokratike të Evropës dhe botës së civilizuar”, përfundoi ish-ambasadori Dedaj.
Asociacioni e njohja de-facto, dy gjërat që janë lënë peng
Sipas marrëveshjes së fundit mes Kosovës dhe Serbisë, e cila mori emrin “Marrëveshja e Ohrit”, dy palët obligohen që të përmbushin marrëveshjet që janë bërë në të kaluarën, e që për Kosovë kjo përfshin krijimin e Asociacionit të Komunave me Shumicë Serbe.
Megjithatë, një gjë e tillë ende nuk ka marrë hapat e parë nga Qeveria e Kosovës, mes shqetësimeve se një gjë e tillë mund të jetë anti-kushtetuese, ose do të krijonte një “Serbi të vogël” brenda Kosovës.
Marrëveshja e Ohrit po ashtu parasheh që Serbia ta njohë Kosovën de-facto, si dhe të ndalë lobimin kundër Kosovës në organizata ndërkombëtare apo në tentim për çnjohje nga vendet e tjera.
Por Serbia nuk e ka respektuar këtë marrëveshje sepse ka vazhduar me “zanatin e vjetër” të lobimit kundër Kosovës dhe vazhdon ta mohojë pavarësinë e saj. /GAZETA ENIGMA
